نکته 1) اصل در عقود، لازم بودن است مگر اینکه به تصریح قانون، جایز به شمار آید.
نکته 2) اصولاً عقد لازم با فوت احد طرفین منحل نمی شود.
نکته 3) اصولاً هر عقدی لازم است مگر اینکه به جایز بودن آن تصریح شده باشد(ماده 219 قانون مدنی).
نکته 4) وفق ماده 185 و ماده 186 قانون مدنی، عقد لازم در موارد مشخصی قابل فسخ است بر خلاف عقد جایز که طرفین می توانند هر وقت بخواهند آن را فسخ کنند.
نکته 5) اصل این است که عقود رضایی هستند و برای انشای آنها نیاز به تشریفات خاصی نیست.
نکته 6) طبق ماده 185 و ماده 186 قانون مدنی، عقد لازم عقدی است که نمی توان آن را بدون علت قانونی یا قراردادی فسخ نموده و عقد جایز عقدی است که حسب مورد هر یک از طرفین می تواند به دلخواه آن را فسخ کند.
نکته 7) فقط عقود جایز اذنی به موت و جنون احد طرفین منفسخ می شوند؛ مراد از عقد جایز اذنی، عقدی است که تحقق و بقای آنها تنها در گرو اذن است و با برداشته شدن اذن، آن عقود نیز به هم می خورند مانند عقد ودیعه و عاریه و وکالت. عقد جایز غیر اذنی مانند هبه و وصیت با موت و جنون منفسخ نمی شود.
نکته 8) در عقود جایز، مادامی که عقد به هم نخورده باشد طرفین باید تعهد و التزام به مفاد آن را رعایت نمایند.
نکته 9) عقد خیاری عقد لازمی است که برای طرفین یا یکی از آنها یا برای شخص دیگری، اختیار فسخ باشد.
نکته 10) طبق ماده 189 قانون مدنی عقد منجز عقدی است که به مجرد تلاقی اراده ی طرفین، تحقق یابد و موقوف به امر دیگری نشده باشد.
نکته 11) با توجه به ماده 189 قانون مدنی، در عقد معلق، محقق شدن آثار عقد موقوف به تحقق امر خارجی می شود.
نکته 12) عقود شانسی را می توان به صورت معلق یا به صورت منجز انشاء کرد. عقد شانسی یا احتمالی به عقدی اطلاق میشود که مقدار یکی از دو عوض وابسته به تحقق یک امر احتمالی گردد.
نکته 13) عقدی که اثر آن معلق بر تحقق امری شده است صحیح بوده و پس از حصول معلق علیه، نافذ می گردد؛ به این نوع تعلیق، تعلیق در مُنشأ گفته می شود.
نکته 14) معلق علیه در عقد معلق باید احتمالی، استقبالی و خارج از شرایط صحت عقد باشد.
نکته 15) عقد منجز یعنی عقد غیر وابسته.
نکته 16) در عقد معلق، معلق علیه نباید جزء شرایط صحت عقد باشد.
نکته 17) شخصی زمین خود را می فروشد اگر تا سه ماه خانه در حال ساخت او آماده شود به شرط این که خریدار اتومبیل او را تعمیر کند؛ این عقد عقد معلق مشروط است.
نکته 18) اگر عقدی موقوف بر امر محقق الوقوعی در آینده شود، به صورت منجز و مؤجل(مدت دار) خواهد بود.
نکته 19) در عقد معلق طرفین مجاز نیستند قبل از تحقق معلق علیه، در مورد معامله تصرفاتی انجام دهند که با حق طرف مقابل در تعارض باشد.
نکته 20) آثار عقد معلق از زمان حصول معلق علیه ثابت است و اثر قهقرایی ندارد.
نکته 21) معلق علیه در عقد معلق باید یک واقعه احتمالی باشد.
نکته 22) تعلیق در عقد نکاح به تصریح ماده 1068 قانون مدنی، موجب بطلان عقد است.
نکته 23) شرطی که تحقق آن موجب انحلال قهری عقد می شود را شرط فاسخ می گویند.
نکته 24) يكي از دلايل انحلال عقود، شرط فاسخ است. بر اين اساس طرفين شرط مي كنند اگر حادثه، فعل يا ترك فعلي رخ دهد عقد از بين برود. در اين صورت با حصول معلق عليه، عقد منفسخ مي گردد.
نکته 25) تحقق شرط فاسخ منجر به انفساخ عقد می شود و هنگامی که عقدی منحل شد دیگر اعتباری نخواهد داشت مگر اینکه انشای مجددی صورت بگیرد.
نکته 26) معلق کردن انشاء و اصل وجود عقد که از آن به تعلیق در انشاء یاد می شود موجب بطلان عقد است ولی تعلیق اثر عقد که به آن تعلیق در مُنشأ می گویند اصولاً خللی به صحت عقد وارد نمی آورد.
نکته 27) طرفین عقد معلق تا وقتی معلق علیه محقق نشده است، ملتزم به تعهدات ناشی از عقد نمی باشد و چنانچه یکی از آنها تعهد خود را اجرا کرد می تواند استرداد کند.
نکته 28) با توجه به ماده 189 قانون مدنی، عقدی که اثر آن معلق بر امر دیگری شده باشد عقد معلق نام دارد.
نکته 29) درج شرط فاسخ در ضمن عقد نکاح موجب باطل شدن نکاح نمی گردد اگرچه خود این شرط به عنوان شرط نامشروع، باطل است.
نکته 30) معلق علیه باید خارجی باشد یعنی جزء شرایط صحت عقد نباشد؛ به عبارت دیگر معلق ساختن عقد بر شرایط صحت آن موجب تعلیق عقد نخواهد شد.
نکته 31)اگر عقد معلق را بر اساس شرط متأخر تحلیل کنیم، منافع و نمائات مبیع متعلق به خریدار است و اگر به صورت واجب معلق تحلیل کنیم، متعلق به فروشنده است.
نکته 32) با توجه به اطلاق ماده 447 قانون مدنی، شرط خیار برای ثالث صحیح است اعم از اینکه عقدی که شرط در ضمن آن درج میشود لازم باشد یا جایز.
