نکته 1) معامله با مال غیر، فضولی و غیر نافذ است؛ اعم از اینکه معامله کننده علم به مالکیت غیر داشته باشد یا نه.
(ماده 247 قانون مدنی).
نکته 2) اگر ثمن یا مثمن معامله، عین متعلق به غیر باشد معامله برای کسی خواهد بود که مورد معامله، متعلق به او است.(ماده 197 قانون مدنی).
نکته 3) وفق ماده 247 قانون مدنی، معامله با مال دیگری، غیر نافذ است.
نکته 4) بنا بر نظریه ناقلیت، خریدار از تاریخ اجازه، مالک عین می گردد.
نکته 5) قانون مدنی در مورد اثر اجازه نظریه کشف حکمی را پذیرفته است(ماده 258 قانون مدنی)؛ طبق این نظریه، اجازه عقد فضولی، مالکیت منافع را از زمان انعقاد عقد به طرف مقابل منتقل می کند اما انتقال مالکیت عین، از زمان اجازه خواهد بود.
نکته 6) مالک با اجازه معامله فضولی، نوعی نیابت به فضول اعطا می کند.
نکته 7) طبق ماده 252 قانون مدنی، در عقد فضولی، اجاره یا ردّ مالک فوریت ندارد.
نکته 8) اگر تأخیر مالک در اجازه یا رد منجر به تضرر اصیل شود او حق به هم زدن معامله را خواهد داشت.
(ماده 252 قانون مدنی).
نکته 9) طبق ماده 249 قانون مدنی، سکوت مالک، اجازه محسوب نمی شود بلکه تنفیذ باید بوسیله ای صورت گیرد که صراحتاً بر اجازه دلالت داشته باشد.
نکته 10) سکوت مالک ولو با حضور در مجلس عقد، اجازه محسوب نمی شود(ماده 249 قانون مدنی).
نکته 11) وفق ماده 257 قانون مدنی، چنانچه قبل از اجازه یا رد عقد فضولی توسط مالک، مال او مورد معاملات دیگری نیز واقع شود، مالک می تواند هر یک از معاملات را که بخواهد اجازه کند در این صورت هر یک را اجازه کرد، معاملات بعد از آن نافذ و سابق بر آن باطل خواهد بود.
نکته 12) بر اساس ماده 257 قانون مدنی، اگر مبیعی مورد چند معامله فضولی در طول هم قرار بگیرد و مالک یکی را تنفیذ نماید معاملات قبل از معامله تنفیذ شده باطل، و معاملات بعدی صحیح هستند.
نکته 13) وفق ماده 257 قانون مدنی، اگر مبیعی مورد چند معامله فضولی در طول هم قرار بگیرد و مالک یکی را اجازه دهد آن معامله و معاملات بعدی نافذ می شود.
نکته 14) در معامله فضولی، فوت مشتری قبل از اجازه یا رد مالک تأثیری بر عقد فضولی ندارد بلکه وراث باید منتظر اجازه یا رد مالک بمانند وچنانچه تأخیر در اجازه یا رد موجب تضرر آنان شود، اختیار بر هم زدن معامله را خواهند داشت.
نکته 15) در عقد فضولی، فوت اصیل(مشتری) در عقد تأثیری ندارد و آن را منحل نمی کند.
نکته 16) ادعای خیار غبن توسط مالک دلالت بر اجازه ضمنی معامله فضولی دارد.
نکته 17) استفاده از خیار تأخیر ثمن توسط مالک، تنفیذ ضمنی معامله فضولی محسوب می شود.
نکته 18) معامله فضولی برای طرف اصیل الزام آور است.
نکته 19) بایع باید در زمان اجازه معامله فضولی توسط مالک، قدرت بر تسلیم داشته باشد.
(ماده 371 قانون مدنی).
نکته 20) اگر مال متعلق به محجور مورد معامله فضولی قرار بگیرد، تنفیذ معامله با نماینده قانونی محجور خواهد بود.
نکته 21) فروش مال غیر توسط سارق، غیر نافذ بوده و تنفیذ آن منوط به اجازه مالک است(ماده 247 قانون مدنی).
نکته 22) با توجه به ملاک ماده 253 قانون مدنی، اگر مُکرَه پیش از اجازه یا رد فوت کند، اجازه یا رد با وراث است.
نکته 23) با توجه به ماده 247 ، ماده317 و ماده 261 قانون مدنی، اگر شخصی مال غیر را به دیگری انتقال دهد و مال تلف شود، در هر حال فضول و اصیل در مقابل مالک مسئول می باشند.
نکته 24) به موجب ماده 248 قانون مدنی، استفاده از خیارات یا استفاده از اقاله، تنفیذ فعلی عقد فضولی است.
